Ἑσπερινή Ὁμιλία "Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος"

   Κατά καιρούς ἀκοῦμε ἀνθρώπους νά ἀμφισβητοῦν καί νά ἀρνοῦνται τήν ἁγιότητα τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Δέν εἶναι λίγοι αὐτοί πού διαμαρτύρονται, διότι τόν τιμοῦμε ὡς ἅγιο. Λένε, βασιλιάς, ναί, ἦταν. Αὐτοκράτορας ἦταν. Μέγας στήν ἱστορία ἦταν, ὄχι ὅμως καί ἅγιος, ἀφοῦ σάν βασιλιάς, σάν αὐτοκράτορας ἔκανε πολέμους, σκότωσε ἀνθρώπους ἀκόμη καί ἀπό τό οἰκογενειακό του περιβάλλον. Ἔτσι λένε αὐτοί, θά δοῦμε ὅμως ἄν ἔχουν δίκαιο.

Τόν περασμένο Αὔγουστο μάλιστα χρειάσθηκε νά συζητήσουμε ἔντονα μέ πολλούς τό θέμα αὐτό, ἐφόσον οἱ ἴδιοι τό προκάλεσαν, καί προσπαθήσαμε νά τούς ἐνημερώσουμε, νά τούς ἐξηγήσουμε, νά τούς διαφωτίσουμε πῶς ἔχουν τά πράγματα. Κάποιοι ὁμιλοῦν μέ κακότητα καί λόγῳ τῆς ἀπιστίας τους. Ἄλλοι, οἱ χριστιανοί μας, τά ἀκοῦν ἤ τά διαβάζουν καί ἤ παρασύρονται καί τά πιστεύουν ἤ δέν τά δέχονται μέν, ἀλλά δέν μποροῦν νά τούς ἀπαντήσουν καί αἰσθάνονται ἀμήχανα καί μειωνεκτικά ἀπέναντί τους. Αὐτός ἦταν καί ὁ λόγος πού μέ ὤθησε νά ἀσχοληθοῦμε μέ τό θέμα αὐτό.

Ὅσοι πολεμοῦν καί κατηγοροῦν τόν Ἅγιο Κωνσταντῖνο, τό κάνουν μόνο καί μόνο γιατί ἦταν χριστιανός καί μάλιστα πολύ εὐσεβής. Ἄν ἦταν εἰδωλολάτρης, ἄν πολεμοῦσε τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ὁ ἀσεβής Ἰουλιανός ὁ Παραβάτης, πού μέ μανία πολέμησε τόν χριστιανισμό καί θέλησε νά ἐπαναφέρει τήν εἰδωλολατρεία, τότε θά τόν ἐπαινοῦσαν, θά ἔλεγαν τά καλύτερα λόγια γι᾿ αὐτόν. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ὅμως στήριξε τήν Ὀρθόδοξη Πίστη. Ἔβαλε γερά τά θεμέλια στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, βοήθησε τούς χριστιανούς, γι᾿ αὐτό τόν μισοῦν καί τόν συκοφαντοῦν οἱ ἐχθροί τοῦ Χριστοῦ.

Ὅπως εἶπε ὁ γνωστός σέ ὅλους π. Γεώργιος Μεταλληνός, καθηγητής Πανεπιστημίου, ὁ Μ. Κωνσταντῖνος ὑπῆρξε γιά ἄλλους μέν μέγα αἴνιγμα ἤ στυγνός δολοφόνος καί καιροσκόπος, γιά ἄλλους δέ τό μέγα θαῦμα τῆς ἱστορίας. Αὐτό συμβαίνει διότι ἐπικρατοῦν συνήθως ἰδεολογικά κριτήρια καί παραταξιακές ἐκτιμήσεις ἐρήμην τῶν πηγῶν. Κάποιοι χρησιμοποιοῦν πράγματα, πού δέν μποροῦν νά ἀποδειχθοῦν καί ἱστορικά νά θεμελιωθοῦν.

Πηγές ἀπό τίς ὁποῖες ἀντλοῦμε πληροφορίες γιά τόν Μέγα Κωνσταντῖνο εἶναι πρῶτος ὁ Εὐσέβιος. Ἱστορικός σύγχρονος τοῦ ἁγίου καί μάλιστα ὁ πατέρας τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας. Συνδεόταν μέ φιλικούς δεσμούς  μέ τόν Μέγα Κωνσταντῖνο καί γιαυτό τόν λόγο καί οἱ δικές του πληροφορίες πρέπει νά κρίνωνται καί νά διασταυρώνωνται μέ ἄλλες πηγές.

Δεύτερος ὁ Λακτάντιος, σύγχρονος καί αὐτός ἱστορικός, φίλος τοῦ γιοῦ του Κωνσταντίνου, τοῦ Κρίσπου. Τρίτος ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὁ ὁποῖος στά ἔπη του ἀσχολεῖται μέ τήν Παλαιά καί Νέα Ρώμη. Αὐτές εἶναι οἱ ἀσφαλέστερες πηγές σύγχρονες τοῦ ἁγίου.

Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, πηγή πού περιέχει ἀρνητικά στοιχεῖα καί ἐπαναλαμβάνονται μέχρι σήμερα γιά τόν Μέγα Κωνσταντῖνο, εἶναι ὁ ἐθνικός, ὁ εἰδωλολάτρης  καί μάλιστα φανατικός εἰδωλολάτρης ἱστορικός Ζώσιμος, πού ἔζησε  περίπου 150 χρόνια μετά τόν Ἅγιο. Οἱ πηγές του εἶναι παγανιστικές. Οἱ πληροφορίες πού δίνει, δέν διασταυρώνονται. Ὅσοι θέλουν νά καταφερθοῦν ἐναντίον τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ἀπό αὐτόν κυρίως ἀντλοῦν συνεχῶς ἀναπόδεικτα στοιχεῖα, γιά νά φανεῖ κακός ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος.

Ὁ φανατισμός τοῦ Ζωσίμου  καί ἡ λιβελογραφική ἐπίθεση ἐναντίον τοῦ Κωνσταντίνου φαίνεται στό ὅτι τοῦ ἀποδίδει τήν παρακμή τῆς ἀρχαίας θρησκείας  καί τῆς αὐτοκρατορίας, σέ στιγμή πού στήν ἐποχή τοῦ Μ. Κωνσταντίνου ἡ αὐτοκρατορία τῆς Ρώμης ἀποκτᾶ τήν μεγαλύτερη ἔκταση, τήν μεγαλύτερη ἑνότητα καί αἴγλη. Αὐτό τό κάνει σκόπιμα, γιά νά στιγματισθεῖ ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος καί νά ἀπορριφθεῖ τό ἔργο του.

Κατά τόν ἱστορικό Κωνσταντῖνο Παπαρηγόπουλο πρώτη ὁμάδα πού μίσησε τόν Μέγα Κωνσταντῖνο εἶναι οἱ ὁπαδοί τοῦ ἀρχαίου θρησκεύματος. Οἱ εἰδωλολάτρες τῆς ἐποχῆς, μέ πρῶτον ὅπως προείπαμε τόν Ζώσιμο. Αὐτός τοῦ ἀποδίδει ὅλες τίς συμφορές. Ὅ,τι κακό καί συμφορές συμβαίνουν στό κράτος, ὑπεύθυνος εἶναι ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος. Καί σήμερα ἀπό τούς νεοειδωλολάτρες ἀναμασῶνται καί ἐπαναλαμβάνονται ὅσα ὁ Ζώσιμος ἀναπόδεικτα ἐπικαλεῖται. Τό μένος του ἐναντίον τοῦ Ἁγίου μας προέρχεται ἀπό τό ὅτι "ἐγκατέλειψε τό πάτριον δόγμα καί ἠσπάσθη τήν ἀσέβειαν". Τελικά ὁμολογεῖ ὅτι τά βάζει μαζί του, γιατί ἐγκατέλειψε τά εἴδωλα καί ἀσπάσθηκε τήν ἀσέβεια. Ἀσέβεια κατά τόν Ζώσιμο εἶναι ὁ Χριστιανισμός.

Παρόλα αὐτά ὁ ἴδιος ὁ Ζώσιμος ἀναγκάζεται νά ἐπαινέσει τόν Μ. Κωνσταντῖνο γιά τίς ἀρετές, πού εἶχε. Λέει κάτι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, πού πρέπει νά εἶναι λόγια τοῦ Μ. Βασιλείου: Θαυμάζει ἀνδρός ἀρετήν καί πολέμιος. Τήν λεβεντιά  ἑνός ἀνθρώπου τήν θαυμάζει ἀκόμη καί ὁ ἀντίπαλός του. Ὅταν σέ θαυμάζει ὁ ἀντίπαλός σου, σημαίνει ὅτι πραγματικά ἀξίζεις πολλά. Καί δέν εἶναι λίγες φορές, πού ἀναγκάζεται ὁ Ζώσιμος νά ἐπαινέσει τόν Μ. Κωνσταντῖνο. 

Ἄλλη πηγή μέ ἀρνητικά στοιχεῖα εἶναι οἱ Διαφωτιστές  Γίββων καί  Βολταῖρος. Αὐτοί ἀπορρίπτουν συνεχῶς τό Βυζάντιο. Οὔτε κἄν τό ὄνομα  τῆς Βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας θέλουν νά ἀναφέρουν καί τό ἀντικαθιστοῦν μέ τίς λέξεις Νέα Ρώμη.

Ἀπό τούς δύο προηγούμενους ὁ Βολταῖρος ἦταν πολύ ἄπιστος καί ἄθεος. Βλασφημοῦσε τόν Χριστό μέ τά χεειρότερα λόγια. Ἔλεγε σάν καθηγητής στούς μαθητάς του: Σκοτῶστε τόν ἄτιμο μέσα στήν καρδιά σας.Ὁ ἄτιμος ἦταν ὁ Χριστός!! Δέν θά περάσουν, ἔλεγε, πενῆντα χρόνια καί τό ὄνομα αὐτοῦ τοῦ ἄτιμου θά ἐξαφανισθεῖ, θά ξεχαστεῖ ἐντελῶς, δέν θά ἀκούγεται, δέν θά τό προφέρει κανείς. Ἠ ἀλήθεια εἶναι πώς τό Ὄνομα τοῦ Χριστοῦ μεγαλύνεται εἰς τούς αἰῶνες, τό ὑμνοῦν ἄγγελοι καί ἄνθρωποι, καί τό σπίτι τοῦ Βολταίρου μετά τόν θάνατό του ἔγινε τυπογραφεῖο καί βιβλιοπωλεῖο, ὅπου τυπώνεται καί διαδίδεται ἡ Ἁγία Γραφή!!

Στήν διαστροφή τῶν πνευμάτων καί στά ψεύδη, κατά τόν Παπαρηγόπουλο πάλι, πολύ συνετέλσε  καί ἡ παπική ἀρχή. Ἡ Ἁγία Ἑλένη εἶναι γραμμένη στό ἁγιολόγιο τῆς παπικῆς ἐκκλησίας, ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ὅμως ὄχι. Δέν τόν ἔχουν γιά ἅγιο. Οἱ λεγόμενοι ρωμαιοκαθολικοί ὄχι μόνο τόν ἀποστρέφονται, ἀλλά καί τόν μισοῦν, ἐπειδή μετέφερε τήν πρωτεύουσα τοῦ ρωμαϊκοῦ κράτους ἀπό τήν Ρώμη στό Βυζάντιο. Καί αὐτό εἶχε σάν συνέπεια τήν ὑποβίβαση τῆς Παλαιᾶς Ρώμης. Νομίζουν, πώς ἔτσι θά τόν ἐκδικηθοῦν.

Ἀπό τό σχίσμα καί μετά κανείς πάπας, κανείς ἡγεμόνας τῆς Δύσης δέν εἶχε τό ὄνομα Κωνσταντῖνος. Ἔγινε τό πιό μισητό ὄνομα στήν Δύση ἐν ἀντιθέσει μέ τήν Ἀνατολή, πού ἔγινε τό πιό ἀγαπητό. Στήν Εὐρώπη δέν ὐπάρχει τό ὄνομα Κωνσταντῖνος.  Στήν Ἑλλάδα οἱ Κωνσταντῖνοι ἔγιναν σχεδόν περισσότεροι ἀπό τούς Γιώργηδες καί τούς Γιάννηδες. Φτάσαμε στό σημεῖο πολλοί ἄρχοντές μας νά ἔχουν τό ὄνομα τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου. Ὑπενθυμίζω τόν τέως βασιλιά, ὅπως καί τόν παπποῦ του, τούς πρωθυπουργούς καί Προέδρους τῆς  Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ καί τόν ἀνεψιό του Κώστα Καραμανλῆ, Κωνσταντῖνο Τσάτσο, Κωνσταντῖνο Μητσοτάκη, Κωνσταντῖνο Σιμίτη καί ἄλλους. Ὅλα αὐτά δείχνουν δείχνουν πόσο ἀγαπήθηκε τό ὄνομα αὐτό.

Ἄλλη ὁμάδα πού στρέφεται ἐναντίον τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου εἶναι οἱ δυτικόφρονες. Αὐτοί πού πάντοτε καί ἄκριτα ἀκολουθοῦν τήν Εὐρώπη, πού δέχονται καί ἀναμασοῦν ὅ,τι ἡ Δύση παράγει, χωρίς νά τούς νιάζει, ἄν αὐτά πού λέγονται εἶναι ὀρθά ἤ ὄχι.

Κάποια βιογραφικά στοιχεῖα.

Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος γεννήθηκε στίς 22 Φεβρουαρίου τοῦ 280 στήν Νίσσα τῆς Σερβίας. Τά νεανικά του χρόνια τά πέρασε ὡς ὄμηρος στήν αὐλή τοῦ αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ, ὥστε νά ἐμποδιστεῖ ὁ πατέρας του Κωνστάντιος ὁ Χλωρός, πού ἦταν καίσαρας, νά ἐπαναστατήσει ἐναντίον τοῦ αὐτοκράτορα. Γνώρισε τό μαρτύριο τοῦ ἁγίου Γεωργίου καί τά θαύματά του στήν Ἀνατολή καί ἔτσι ἀγάπησε τούς ἁγίους μάρτυρες. Ὅταν ἔγινε μονοκράτωρ, καθιέρωσε καί διέδωσε τήν τιμήν τῶν ἁγίων Μαρτύρων, μπροστά στούς τάφους τῶν ὁποίων προσευχόταν γονατιστός.

Ὑπῆρξε γενναῖος πολεμιστής, μέ ἠρωϊκό φρόνημα καί ἄλλα προσόντα πολλά καί σπουδαῖα. Διακρινόταν γιά τήν ὡραιότητα τοῦ σώματος, τό ἐντυπωσιακό παράστημα, τήν μεγάλη του δύναμη καί τίς φυσικές δεξιότητες. Εἶχε ἀκόμη ἔξοχα πνευματικά χαρίσματα, σωφροσύνη, σοφία, εὐγένεια στούς τρόπους, πού καθιστοῦσαν παντοῦ αἰσθητή τήν παρουσία του. 

Ἄν καί δέν εἶχε γίνει ἀκόμη χριστιανός, ἀγαποῦσε καί τιμοῦσε πολύ τούς χριστιανούς. Τούς τίμησε μέ ὑψηλά ἀξιώματα. Ἦταν ἀκόμη πολύ ἐλεήμων καί φιλάνθρωπος. Οἱ ἐλεημοσύνες καί φιλανθρωπίες του ἔρρεαν ὡς ἀκένωτος κρουνός σέ ὅλους καί αὐτό προκαλοῦσε τόν μεγάλο σεβασμό καί τήν ἄμετρη ἐκτίμηση στό πρόσωπό του. Ποτέ του δέν θησαύρισε χρυσάφι ἤ ἀσήμι πέρα ἀπό τίς ἀνάγκες πού εἶχε καί βοηθοῦσε πάντοτε τούς φτωχούς. Θέσπισε νομοθεσίες γιά τήν ἀνάκληση τῶν ἐξορίστων καί ἀπελευθέρωση τῶν καταδικασμένων  γιά τήν πίστη τους. Ἀπέδωσε τά κατασχεθέντα ἐκκλησιαστικά κτήματα στούς νόμιμους κατόχους τους, δηλαδή στίς τοπικές ἐκκλησίες.Ἔπαυσε τίς εἰδωλολατρικές θυσίες καί ἐπιχορήγησε τήν ἀνοικοδόμηση νέων ναῶν καί τήν συντήρηση παλαιοτέρων. 

Ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα τήν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀκόμη τήν νηστεία καί τήν προσευχή. Προσευχόταν καί μόνος του, ἀλλά καί μέ ὅλα τά μέλη τοῦ βασιλικοῦ οἴκου του στά ἀνάκτορα. Σέ πολλά ἀπό τά νομίσματα πού ἔκοψε ἀποτυπώνεται μέ τό βλέμμα στραμμένο πρός ἄνω, σέ σχῆμα καί στάση προσευχῆς. Πόσο πολύ πρέπει νά μᾶς διδάσκουν ὅλα αὐτά! Πόσο πολύ πρέπει νά ἀκολουθήσουμε τό λαμπρό παράδειγμά του καί νά τό ἀκολουθήσουμε στήν ζωή μας! 

Δίδασκε μάλιστα τούς στρατιῶτες του, Χριστιανούς καί ἐθνικούς νά προσεύχωνται καί ἐκεῖνοι. Ἔγραψε γιαὐτούς προσευχή πού ἔλεγε: Ἐσένα μόνο γνωρίζουμε Θεό. Ἐσένα ἀναγνωρίζουμε βασιλέα. Ἐσένα ἐπικαλούμεθα βοηθό. Ἐξ αἰτίας σου κατορθώσαμε τίς νίκες. Μέ τήν βοήθειά σου γίναμε ἀνώτεροι τῶν ἐχθρῶν μας. Σέ εὐχαριστοῦμε γιά τά ἀγαθά, τά ὁποῖα μᾶς χορήγησες. Ἀπό σένα ἐλπίζουμε νά λάβουμε καί τά μέλλοντα ἀγαθά. Γινόμαστε ὅλοι ἱκέτες σου καί σέ παρακαλοῦμε  νά διαφυλάττεις σῶο καί νικητή τόν βασιλέα μας Κωνσταντῖνο καί τούς θεοφιλεῖς υἱούς του.

Ἀκόμη μέ δική του διαταγή χαράχθηκε ὁ Τίμιος Σταυρός στά ὅπλα καί στίς ἀσπίδες τῶν στρατιωτῶν του. Μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέν ἔχασε κανένα πόλεμο. Δέν νικήθηκε οὔτε ἐσωτερικά, οὔτε ἐξωτερικά.

Κατήργησε τήν ποινή τοῦ σταυρικοῦ θανάτου. Ἀνανέωσε τό οἰκογενειακό δίκαιο. Κατεδίκασε τήν μοιχεία. Ἀνύψωσε μέ νόμους τήν θέση τῆς μητέρας. Προστάτευσε τήν οἰκογένεια καί τά παιδιά ἀπό τήν πατρική ἐξουσία καί αὐθαιρεσία, καθώς καί τά κορίτσια ἀπό τήν ἀπαγωγή. Ρύθμισε τά ζητήματα διαζυγίου, κληρονομιᾶς, προίκας κ.ἄ. Μέ νόμο τιμωροῦσε ἐκείνους πού προξενοῦσαν τόν θάνατο τῶν σκλάβων καί περιόρισε τήν βία  καί τήν σωματική τιμωρία. Γνωρίζουμε πόσο δύσκολη ἦταν ἡ θέση ὅλων αὐτῶν κατά τήν ἀρχαιότητα.

Ἕνα ἄλλο σημαντικό πού ἔκανε: ἀπαγόρευσε τόν στιγματισμό στά πρόσωπα τῶν σκλάβων. Εἶχαν συνήθεια δηλαδή νά καῖνε μέ πυρωμένο σπαθί τά πρόσωπα τῶν δούλων. Ἔλεγε, ὅτι τό πρόσωπο εἶναι ἐκεῖνο, πού μᾶς φέρνει στόν Θεό, τό κατ᾿ εἰκόνα, ἀφοῦ πλασθήκαμε ἔτσι. Πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀχρειώνεται ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στούς σκλάβους, ἀφοῦ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ εἶναι καί αὐτοί.

Μέ λαμπρότητα συμμετεῖχε στήν ἀγρυπνία τοῦ Πάσχα, προσφέροντας καί τότε πλούσια ἐλεημοσύνη.

Ἔμαθε καλά γράμματα. Ἔγινε ἄριστος λογογράφος καί ἔτσι ἔκαμνε ὁμιλίες στά πλήθη, ἤλεγχε τούς ἀνόμους μιλώντας ἐναντίον τῶν παθῶν καί τῆς ἀπλιστίας.  Ἀπό σεβασμό τό θεῖο κήρυγμα στήν Ἐκκλησία τό ἄκουε πάντοτε ὄρθιος. Ζωντανό παράδειγμα γιά ὅλους μας. Δέν βαριόταν, δέν κοιτοῦσε τό ρολόϊ του, γιά νά φύγει, ὅπως κάνουν κάποιοι σήμερα.

 Στήν ἀρχή παντρεύθηκε τήν Νινευΐνα μέ τήν ὁποία ἀπέκτησε τόν Κρίσπο. Γιά κάποιους λόγους ἀναγκάσθηκε νά χωρίσει τήν γυναίκα του καί νά νυμφευθεῖ τήν  Φαύστα, κόρη τοῦ Μαξιμιανοῦ, μέ τήν ὁποία ἀπέκτησε τρεῖς γυιούς. Ὁ Μαξιμιανός (πεθερός του) διέδωσε ὅτι ὁ Κωνσταντῖνος σκοτώθηκε στόν πόλεμο κατά τῶν Φραγκογερμανῶν καί αὐτοανακηρύχθηκε αὐτοκράτορας. Ὁ Κωνσταντῖνος τόν πιάνει αἰχμάλωτο καί ἐνῷ θά ἔπρεπε νά τοῦ κόψει τό κεφάλι, τόν συγχωρεῖ μέ τήν μεσολάβηση τῆς γυναίκας του Φαύστας.

Στή συνέχεια γίνεται νέα συνωμοσία μεταξύ Μαξιμιανοῦ καί  Φαύστας, γιά νά δολοφονηθεῖ ὁ Κωνσταντῖνος. Ἡ προσπάθεια ἀποτυγχάνει καί ἡ Φαύστα ἐνοχοποιεῖ τόν πατέρα της, ὁ ὁποῖος ἀναγκάσθηκε νά αὐτοκτονήσει. Πῆγε καί κρεμάσθηκε. Κατηγόρησαν ὅμως γιαυτό τόν Κωνσταντῖνο, ὅτι αὐτός τόν δολοφόνησε. Ὅμως δέν ἔγιναν ἔτσι τά πράγματα. Ὁ Μαξιμιανός, φοβούμενος τίς συνέπειες τῆς ἀνταρσίας του, αὐτοκτόνησε.

Ἄς δοῦμε καί τήν περίπτωση τοῦ Κρίσπου. 

Εἴπαμε πώς ἦταν γυιός τοῦ Μ. Κωνσταντίνου ἀπό τόν πρῶτο του γάμο. Ὁ Κρίσπος ἦταν κατά πολύ ἀνώτερος ἀπό τούς τρεῖς γυιούς τῆς Φαύστας. Κάποτε ἐξεδόθη νόμος ἐναντίον τῆς μοιχείας. Ἕνα μήνα μετά ἡ Φαύστα κατηγόρησε ψευδῶς τόν Κρίσπο γιά δῆθεν συνωμοσία κατά τοῦ Μ. Κωνσταντίνου καί ὅτι τῆς ἐπετέθη, μέ ἀνήθικους σκοπούς, δηλ. νά τήν βιάσει.

Ὁ Κωνσταντῖνος δυστυχῶς πίστεψε στίς συκοφαντίες τῆς συζύγου του. Δέν τόν καταδικάζει ὅμως σέ θάνατο, δέν ἐκτελεῖ τόν Κρίσπο, ἁπλῶς τόν φυλακίζει. Μέ ἐνέργειες τῆς Φαύστας ὁ νέος ἐκτελέσθηκε καί τόν θάνατό του τόν ἀπέδωσαν πάλι στόν Μ. Κωνσταντῖνο. Μετά τρία ἤ τέσσερα χρόνια πεθαίνει καί ἡ Φαύστα. Ὁ Ζώσιμος αὐθαίρετα λέει, ὅτι ὁ Κωνσταντῖνος διέταξε νά τήν πνίξουν μέσα στό λουτρό. Πάρα πολλοί ἱστορικοί καί σύγχρονοί του καί μεταγενέστεροι ἀπορρίπτουν αὐτήν τήν θεωρία, ὅτι δηλαδή δέν ἔγιναν ἔτσι τά πράγματα.

Ἐπειδή προστάτευε τήν χριστιανική θρησκεία καί εὐνοοῦσε τούς χριστιανούς, οἱ εἰδωλολάτραι τόν μισοῦσαν. Γιά νά τόν ἐκδικηθοῦν καί νά τόν προσβάλουν, βεβήλωσαν τά ἀγάλματά του. Τά κομμάτιασαν καί τά ἀποκεφάλισαν. Ὅταν τοῦ τό κατήγγειλαν, σήκωσε τά χέρια του, ἔπιασε τό κεφάλι του καί εἶπε: Ἐδῶ εἶναι  τό κεφάλι μου, δέν μοῦ λείπει τίποτε, μή τούς τιμωρήσετε. Κάποιος ἄλλος αὐτοκράτορας γι᾿ αὐτήν τους τήν ἀσέβεια ὁπωσδήποτε θά τούς ἔκοβε τό κεφάλι. Καί μέ αὐτό τό περιστατικό, ἐκτός πολλῶν ἄλλων, φαίνεται ἡ εὐγένια τῆς ψυχῆς του, ἡ ἀμνησικακία του καί ἡ καλωσύνη του.

Μέ ἐπιστολές του συμβούλευε τούς κατοίκους τῆς χώρας καί τῶν περιοχῶν, ὅπου ὑπῆρχαν εἰδωλολάτρες, νά στραφοῦν πρός τήν χριστιανική Πίστη. Πῶς λοιπόν ἦταν δυνατόν νά τόν ἀγαπήσουν οἱ ἐθνικοί; Συνέβαλε πολύ στή νίκη τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅμως δέν ἀδίκησε καί δέν κατεδίωξε κανέναν εἰδωλολάτρη. Αὐστηρότητα ἔδειξε μόνο πρός τούς αἱρετικούς. 

Ἔζησε, ὅπως εἴπαμε παραπάνω, στήν αὐλή τοῦ Διοκλητιανοῦ. Συναναστράφηκε ἀναγκαστικά μέ ἀσεβεῖς καί τυράννους. Ὅμως δέν ἐξομοιώθηκε στά ἤθη καί στίς πράξεις μέ αὐτούς. Καί αὐτό γιατί ἡ μητέρα του ἡ Ἁγία Ἑλένη φρόντισε νά τοῦ δώσει σωστή χριστιανική ἀνατροφή. Ὁ Πανάγαθος Θεός, πού γνωρίζει τά μέλλοντα νά συμβοῦν, τόν διεφύλαξε ἀπό τίς δολοπλοκίες καί τίς πανουργίες τῶν φθονερῶν ἐχθρῶν του. (Ἐδῶ βλέπουμε τόν ρόλο πού μπορεῖ νά παίξει ἡ μητέρα μέσα στήν οἰκογένειά της, στήν ἀνατροφή τῶν παιδιῶν της, ὅταν ἡ ἴδια εἶναι τῆς προκοπῆς, ὅταν εἶναι προσεκτική, πιστή καί ἁγία). Εἶναι μεγάλη εὐλογία γιά τά παιδιά νά ἔχουν εὐσεβεῖς γονεῖς, ὅπως μεγάλη ἀτυχία νά ἔχουν ἄπιστους γονεῖς.

Ὁ Χριστός κάλεσε τόν διώκτη Παῦλο στό ἀποστολικό ἀξίωμα. Νά εἶναι φῶς ἐθνῶν καί ἀπόστολος ἐθνῶν. Τέθεικά σε εἰς φῶς ἐθνῶν, τοῦ εἶπε. Φῶς, φωτεινή εἶναι καί ἡ κλήση τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ἡ ὁποία μοιάζει καταπληκτικά μέ αὐτήν τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ὅπως ἀναφέρεται στό ἀπολυτίκιό του:"Καί ὡς Παῦλος τήν κλῆσιν οὐκ ἐξ ἀνθρώπων δεξάμενος". 

Ὁ Χριστός κάλεσε τόν Παῦλο, ὅταν πήγαινε στήν Δαμασκό μέ ἄσχημες προθέσεις. Νά συλλάβει δηλαδή τούς χριστιανούς καί δεμένους νά τούς ρίξει στήν φυλακή. Τόν Κωνσταντῖνο τόν κάλεσε μέ τό φωτεινό σημεῖο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πού φάνηκε μέρα μεσημέρι στόν οὐρανό μέ τήν ἐπιγραφή "ἐν τούτῳ νίκα". Ὑπάρχουν σχετικές πηγές, πού ἀναφέρουν, ὅτι τό θαυμαστό αὐτό σημεῖο τό εἶδε καί ὁ ἅγιος Ἀρτέμιος, ἀξιωματικός τοῦ στρατοῦ καθώς καί πλῆθος στρατοῦ, ὄχι μόνο ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος. 

Τήν νύχτα φάνηκε στόν ὕπνο του ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μέ τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ καί τόν προέτρεψε νά κατασκευάσει ἕνα σταυρικό λάβαρο, σάν ἐκεῖνο πού εἶδε, νά τό φέρει μέ πίστη ὡς φυλακτήριο στούς πολέμους καί μέ τήν δύναμή του θά νικοῦσε πάντοτε τούς ἐχθρούς του. Μετά ἀπό αὐτό πέτυχε σπουδαία νίκη κατά τοῦ ἀσεβοῦς Μαξεντίου. Διεκήρυσσε ὁ ἴδιος, ὅτι ἡ νίκη του δέν ὀφειλόταν στόν ἴδιο, οὔτε στίς λεγεῶνες του, ἀλλά στόν Τίμιο Σταυρό. Ὁ ἴδιος εἶχε μετά βίας 25.000 στρατό, ἐνῷ ὁ Μαξέντιος τοὐλάχιστον 100.000, ὁ ὁποῖος κυριολεκτικά συνετρίβη.

Ὁ Σωζόμενος, ἱστορικός τοῦ 5ου αἰώνα, μαζί μέ τόν Σωκράτη τόν σχολαστικό, λέει ὅτι τά ἀστέρια πού σχημάτιζαν στόν οὐρανό τίς λέξεις "ἐν τούτῳ νίκα" ἦταν ἄγγελοι, ὅπως τό ἀστέρι τῆς Βηθλεέμ πού ὁδηγοῦσε τούς Μάγους, κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο, ἦταν καί αὐτό ἄγγελος.

Φῶς, φωτεινά εἶναι τά διατάγματα πού ἔβγαλε. Ἄς προσέξουμε κάποια ἀπό αὐτά.Τό πρῶτο πού ὑπέγραψε τό ἔτος 313 ἦταν νά σταματήσει τούς διωγμούς ἐναντίον τῶν χριστιανῶν. Ἐπί 300 χρόνια ἐκατομμύρια χριστιανῶν ἐμαρτύρησαν. Καί μόνο ἡ λέξη χριστιανός ἦταν αἰτία καταδίκης. Κρυμένοι στά δάση καί στίς κατακόμβες παρακαλοῦσαν μέ δάκρυα στά μάτια: Κύριε, ὁ Θεός ἡμῶν, εἰρήνην δός ἡμῖν. Αὐτή ἡ πολυπόθητη εἰρήνη ἦρθε μέ τόν ἐκλεκτό τοῦ Θεοῦ, τόν Μέγα Κωνσταντῖνο.

 Σταμάτησαν οἱ διωγμοί, ἔπαυσαν τά φοβερά βασανιστήρια, καταργήθηκε ἡ δήμευση τῆς περιουσίας των. Τίποτε ἄλλο νά μή ἔκανε, μόνο γι᾿ αὐτό τό σπουδαιότατο διάταγμα, πού ὑπέγραψαν τά ἅγια χέρια του, ἔπρεπε νά τόν τιμήσουμε.  Καί μόνο γιαυτό εἶναι ἅγιος. Ἄς ἔχουμε πάντοτε ὑπ᾿ ὄψι μας, πώς ἅγιος δέν εἶναι ὁ ἀλάθητος καί ἀναμάρτητος, ἀλλά αὐτός πού ἔχει μέσα του τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος εἶχε  ζωντανή, εἶχε πλούσια καί αἰσθητή τήν χάρη τοῦ Θεοῦ.

Φῶς εἶναι ἡ νομοθεσία του. Γιά πρώτη φορά παρουσιάσθηκε νομοθεσία χριστιανική. Ὄραμά του ἦταν νά φτιάξει κράτος χριστιανικό καί νά τό προσφέρει στόν Χριστό, γιά νά τό ἁγιάσει. Αὐτός ἦταν καί ὁ λόγος πού ἄφησε τήν Ρώμη, τήν πόλη τοῦ ἐγκλήματος, τήν βαμμένη μέ τά αἵματα ἀμέτρητων ἀθώων μαρτύρων χριστιανῶν καί ἔχτισε τήν Κωνσταντινούπολη.

Στήν ἀρχή ἐπέλεξε τήν Τροία. Ἐκεῖ ἤθελε νά χτίσει τήν πρωτεύουσα τῆς ἀχανοῦς αὐτοκρατορίας του. Πολύ σύντομα ὅμως κατάλαβε τήν σημασία τῆς περιοχῆς τοῦ παλαιοῦ Βυζαντίου. Πολλοί ἱστορικοί μέτρησαν τήν ἀπόσταση ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη μέχρι τήν Ἰσλανδία καί μέχρι τήν Κίνα. Εἶναι περίπου τά ἴδια χιλιόμετρα. Μέ ἄλλα λόγια ἤθελε νά κάνει κέντρο τοῦ κόσμου τήν νέα πόλι, πού θά ἔχτιζε. Ὅταν μάλιστα χάραζε τά ὅρια τῆς πόλης, τόν ρώτησαν οἱ ἀξιωματικοί του: Ποῦ μᾶς πᾶς; πολύ μακριά χαράσεις τά ὅρια τῆς πόλης. Ὁ Κωνσταντῖνος ἀπάντησε:  Δέν μπορῶ νά σταματήσω, γιατί μέ ὁδηγεῖ αὐτός μπροστά. Ἄγγελος Κυρίου τόν ὁδηγοῦσε, γιαυτό καί δέν μποροῦσε νά κάνει διαφορετικά. Πήγαινε ἐκεῖ ὅπου ὁ ἄγγελος τοῦ ὑπεδείκνυε.

Ἡ τελετή γιά τήν θεμελίωση τῆς πόλης ἔγινε στίς 8 Νοεμβρίου τοῦ 324. Μάζεψαν ἐργάτες καί ὑλικά ἀπό παντοῦ, ἐνῷ πολλά προχριστιανικά μνημεῖα τῆς Ρώμης, τῆς Ἀθήνας, τῆς Ἀντιόχειας τῆς Ἀλεξάνδρειας, τῆς Ἐφέσου κ.ἄ. χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα γιά τήν διακόσμηση τῆς βασιλεύουσας. Μετέφερε ἐκεῖ λείψανα πολλῶν ἁγίων γιά τόν ἁγιασμό της. Ἀνήγηρε μεταξύ τῶν ἄλλων καί τόν ναό τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, ὅπου κατασκευάσθηκαν δώδεκα λάρνακες πρός τιμήν τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, σκοπεύοντας νά μεταφέρει ἐκεῖ τά τίμια λείψανά τους.  Στό μέσο αὐτῶν ἔκανε καί τήν δική του λάρνακα γιά μνήμη θανάτου καί ὠφέλεια τῆς ψυχῆς του.

Ὀνόμασε τήν νέα πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη, τήν ὁποία ἀφιέρωσε στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Τί λέμε στό: Τῇ ὑπερμάχῳ; Ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε. Ἡ Κωνσταντινούπολις εἶναι ἡ πόλις τῆς Θεοτόκου. Τά ἐγκαίνιά της ἔγιναν πανηγυρικά στίς 11 Μαΐου τοῦ 330. Σύντομα ἡ πόλις ἔγινε πολιτικό, ἐκκλησιαστικό, οἰκονομικό καί πνευματικό κέντρο τῆς μεγάλης Αὐτοκρατορίας.

Ἐπί πλέον ἔκλεισε ὅλα τά νυχτερινά κέντρα διαφθορᾶς. Ὑπῆρχαν κέντρα, στά ὁποῖα μαζευόντουσαν γυναῖκες ἀνήθικες, κάτω ἀπό τήν προστασία τῶν αἰσχρῶν θεοτήτων Ἀφροδίτης καί Βάκχου. Αὐτά τά ἔκλεισε ὅλα. Ἔκλεισε τά μαντεῖα, κατήργησε τούς μάγους, πού ἐκμεταλλευόντουσαν καί ἐξαποῦσαν τόν λαό. (Αὐτό δυστυχῶς κάνουν πολλοί ἀκόμη καί σήμερα μετά ἀπό 20 αἰῶνες χριστιανισμοῦ). 

Εἶναι δυνατόν νά εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἑλλάς γεμάτη ἀπό κέντρα ἁμαρτίας καί διαφθορᾶς, ὑποτίθεται κέντρα διασκεδάσεως, πορνεῖα, γεμάτη ἀπό μάγους καί μέντιουμ; Ἔχουμε ξεπεράσει κατά πολύ τήν ἀρχαία Κόρινθο, Ἀθήνα καί Ρώμη, ἀκόμη καί αὐτά τά Σόδομα καί Γόμορα. Ὅλα αὐτά μέ τήν ἀνοχή καί τίς εὐλογίες τοῦ Κράτους. Καί νά σκεφτεῖ κανείς, ὅτι σέ καμιά ἄλλη χώρα δέν ὑπάρχει Ζάλογγο καί Ἀραπίτσα, δηλαδή γυναῖκες πού προτίμησαν τόν θάνατο, παρά νά ἀτιμασθοῦν.

Ἀπαγόρευσε τήν βλασφημία. Ὅλα, ἔλεγε, τά συγχωρῶ. Ἕνα δέν μπορῶ νά συγχωρήσω, τήν βλασφημία. Ὅποιος βλασφημήσει τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, θά συλλαμβάνεται καί θά ἐξορίζεται. Ἄν αὐτό ἴσχυε σήμερα, πάρα πολλοί ἀπό τούς λεγόμενους χριστιανούς θά ἦταν ἐξόριστοι. Δυστυχῶς στήν ἁμαρτία αὐτή εἴμαστε πρῶτοι. Χωρίς ντροπή παίρνουμε τό χρυσό μετάλιο. Εἴμαστε ὁλυμπιονίκες στήν βλασφημία. 

Τίμησε τήν ἀργία τῆς Κυριακῆς. Τήν ἀνακήρυξε ἡμέρα λαμπρή καί μεγάλη. Ἀπαγόρευσε νά ὑπάρχουν καταστήματα ἀνοιχτά. Ἱπποδρόμια, κέντρα διασκεδάσεως κλειστά. Ἀργία σέ ὅλα, γιά νά μποροῦν οἱ πάντες νά πηγαίνουν στή Ἐκκλησία. Αὐτά ἄς τά δοῦμε ὅλοι ἐμεῖς, καί ἄρχοντες καί ἀρχόμενοι, πού θέλουν νά εἶναι ἀνοιχτά τά καταστήματα  τίς Κυριακές, γιά νά ἔχουν μεγαλύτερη κατανάλωση καί τζίρο. 

Τό θέμα εἶναι ὅτι μέ τά μέτρα πού πῆραν σακάτεψαν τόν κόσμο.  Πῶς θά βγεῖ τό ἀγοραστικό κοινό στά μαγαζιά νά ἀγοράσει, ὅταν δέν ἔχει χρήματα; Ἄν εἶχε οἰκονομική εὐχέρεια ἔφταναν οἱ ἕξι μέρες, ἔφταναν καί περίσσευαν. Δέν χρειαζόταν ἡ ἀγοραπωλησία τῆς Κυριακῆς. Αὐτό εἶναι δάκτυλος τῶν Ἑβραίων, νά ξέρετε. Πρῶτα μᾶς ἐπέβαλαν τήν δική τους ἀργία, τήν ἀργία τοῦ Σαββάτου καί τώρα καταργοῦν τήν ἀργία τῆς Κυριακῆς. Μάθαμε σάν δοῦλοι νά σκύβουμε τό κεφάλι σέ ὅλα. Ὅμως δέν εἶναι καθόλου σωστό μέ ἀπόφαση τοῦ κράτους νά καταργοῦμε καί νά προσβάλουμε τήν ἀργία τῆς Κυριακῆς. Τό κέρδος τῆς Κυριακῆς εἶναι καταραμένο, λέει ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Ὅταν τό βάζεις στό σπίτι σου, βάζεις φωτιά καί τό καῖς. Ἄς τό βάλουμε καλά στό μυαλό μας, δέν θά πᾶμε μπροστά, οὔτε θά βγοῦμε ἀπό τήν κρίση προσβάλλοντες τόν Θεό και παταπατοῦντες τόν θεῖο Νόμο του. Φίλους δέν ἔχουμε σέ ὁλόκληρη τήν ὑφήλιο. Τοὐλάχιστον ἄς ἔχουμε φίλο τόν Θεό, μή χαλάσουμε τίς σχέσεις  μας μαζί Του.

Ἐπί πλέον ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ὑποστήριξε τούς μικροκτηματίες, τούς ἐργάτες, ἔλαβε μέτρα κατά τῆς τοκογλυφίας καί κάθε ἀδικίας. Ἦταν ὁ πρῶτος πού ὑποστήριξε τά ἀνθρώπινα δικαιώματα. Προστάτεψε τίς χῆρες καί τά ὀρφανά. Ἔδειξε εἰδικό ἐνδιαφέρον γιά τήν κοινωνική πρόνοια. Αὐτά πού ἔκανε ἐκεῖνος, σήμερα ἕνα-ἕνα ὅλα καταργοῦνται. Ἀδικοῦνται παράφορα οἱ μικροί καί φτωχοί καί ἀφήνονται ἀνενόχλητοι οἱ πλούσιοι.

Προστάτεψε τήν Ὀρθόδοξη Πίστη. Ὅταν παρουσιάσθηκε ὁ αἱρεσιάρχης Ἄρειος, τότε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἔδωσε ἐντολή νά συγκληθεῖ στή Νίκαια ἡ Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδος, στήν ὁποία παρακάθησε προσωπικά ὁ φιλόχριστος βασιλιάς καί παρακολουθοῦσε τίς ἐργασίες της.  Τίμησε ὅλους τούς Πατέρες τῆς Συνόδου καί προσέφερε σ᾿ αὐτούς πλούσια δῶρα. Καταφιλοῦσε τά πληγωμένα καί παραμορφωμένα μέλη τῶν ἁγίων Ὁμολογητῶν, πού ἔμειναν ἀνεξίτηλα ἀπό τήν ἐποχή τῶν διωγμῶν. Ὅλα αὐτά τά ἔκαμνε μέ μεγάλη ταπείνωση, ζητώντας συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν του.

Συμβούλευε τούς ἐπισκόπους νά ἔχουν εἰρήνη καί ὁμόνοια μεταξύ τους. Νά δείχνουν ἀγάπη στούς πάσχοντες καί νά μή ὑβρίζουν, νά μή περιφρονοῦν ἤ νά προσβάλουν τήν ἀξιοπρέπεια τῶν ἀδελφῶν τους. Ὅταν κάποιοι τοῦ ἀνέφεραν κατηγορίες γιά κάποιους ἐπισκόπους, πῆρε τίς ἀναφορές καί τίς ἔσχισε μπροστά σέ ὅλους μέ τά βαρυσήμαντα λόγια: Ἄν ἐγώ ὁ ἴδιος προσωπικά ἔβλεπα κάποιον κληρικό νά παρανομεῖ, ὁπωσδήποτε θά τόν σκέπαζα μέ τήν βασιλική πορφύρα μου, γιά νά μή δεῖ κανείς τό παράπτωμά του. Ἐμεῖς σήμερα μόνο παραπτώματα βλέπουμε καί τά διαλαλοῦμε, τά διατυμπανίζουμε σέ ὅλο τόν κόσμο προκαλώντας τραύματα καί πληγές στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, στίς ψυχές τῶν χριστιανῶν μας.

Ἐνίσχυσε τίς ἱεραποστολές. Ἐδῶ πρέπει νά μνημονεύσουμε τόν χριστιανισμό διαφόρων ἐθνῶν, ὅπως τῶν Ἰνδιῶν, ὅπου κήρυξε τό Εὐαγγέλιο ὁ φιλόσοφος Μερόπιος ἀπό τήν Τύρο μέ τούς μαθητάς του Αἰδέσιο καί Φρουμέντιο. Ὁ δεύτερος μάλιστα χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος Ἰνδίας ἀπό τόν Μέγα Ἀθανάσιο, Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας.

Ἐπί τῶν ἡμερῶν του οἱ Ἀρμένιοι ἔγιναν χριστιανοί, ἀπό τόν ἅγιο Γρηγόριο, ὁ ὁποῖος ὀνομάζεται φωτιστής τῆς Μεγάλης Ἁρμενίας. 

Ἀκόμη πίστευσαν στό Χριστό οἱ Ἴβηρες, δηλ. οἱ Γεωργιανοί. Αὐτοί διδάχθηκαν τήν Πίστη ἀπό μία αἰχμάλωτη χριστιανή, τήν Ἁγία Νίνα. Ἐδῶ βλέπουμε τί μπορεῖ νά κάνει ἔστω καί ἕνας ἄνθρωπος, ἀκόμη καί μία γυναίκα, ὅταν τό λέει ἡ καρδιά της. Ἡ Ἁγία Νίνα ἦταν ἐξαδέλφη τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, γιαυτό καί τήν χώρα πού ἐκχριστιάνισε τήν ὀνόμασε Γεωργία, πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου.

 Ἔστειλε τήν μητέρα του, τήν ἁγία Ἑλένη, 80-82 ἐτῶν, στά Ἱεροσόλυμα, ὅπου βρῆκε τόν Τίμιο Σταυρό καί τά ἄλλα σύμβολα τοῦ πάθους. Κατά τήν παράδοση πού ὑπάρχει στούς ἁγίους τόπους, ἔχτισε στήν Παλαιστίνη 365 ναούς καί μοναστήρια, γιά νά ἑορτάζουν καί νά λειτουργοῦν κάθε μέρα.

Ἔβγαλε ἕνα νόμο, πού ἔλεγε: Ἐάν ὑπάρχει νόμος τοῦ κράτους ἀντίθετος μέ νόμο τῆς ἐκκλησίας, καταργεῖται ὁ νόμος τοῦ κράτους καί ἰσχύει ὁ νόμος τῆς Ἐκκλησίας, ὁ νόμος τοῦ Εὐαγγελίου. Αὐτά ἄς τά ἀκοῦν ὅσοι μᾶς κυβερνοῦν ἐδῶ καί δεκαετεῖες, πού μέλημά τους εἶναι ψηφίζουν καί νά ὑπογράφουν νόμους ἀντιευαγγελικούς καί ἀντιχριστιανικούς. Μέλημά τους εἶναι νά πετάξουν τήν Ἐκκλησία στό περιθώριο, στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων. Λησμονοῦν τό χρέος καί τήν εὐγνωμοσύνη, πού πρέπει νά ἔχουν ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας. Λησμονοῦν ὅτι ἦταν καιρός, πού δέν εἴχαμε Κράτος, εἴχαμε ὅμως Ἐκκλησία. Λησμονοῦν ὅτι τό Κράτος ὑπάρχει σήμερα, εἶναι γιατί ὑπάρχει Ἐκκλησία. Κάποια πράγματα νά μή τά λησμονοῦμε καί δέν μᾶς τιμᾶ καθόλου νά εἴμαστε ἀχάριστοι, μπροστά μάλιστα σέ ἕναν θεῖο καί ἱερό θεσμό.

Τέλος, ὄχι γιατί δέν ὑπάρχουν ἄλλα νά ποῦμε, ἀλλά γιατί πέρασε ἡ ὥρα καί κάποτε πρέπει νά τελειώσουμε, ἐξομολογήθηκε δημόσια μπροστά σέ Σύνοδο Ἐπισκόπων. Ἐξομολογήθηκε καί ἔκλαψε γιά τά ἁμαρτήματά του καί μετά βαπτίσθηκε σέ μεγάλη ἡλικία, ὅπως συνήθιζαν τότε. Ἀπό τήν βάπτισή του καί μετά δέν ξαναφόρεσε τά λαμπρά βασιλικά  του ἐνδύματα, ἀλλά μόνο τήν λευκή στολή τοῦ βαπτίσματος. Τώρα, εἶπε, αἰσθάνομαι ὄντως αὐτοκράτορας. Λίγο καιρό μετά ἀρρώστησε καί πέθανε σέ ἡλικία περίπου ἐξῆντα ἐτῶν, ἀφοῦ κοινώνησε τά Ἄχραντα Μυστήρια καί ἁγνός καί καθαρός, προσευχόμενος, μέ χαρά πορεύθηκε γιά τήν οὐράνια Βασιλεία.

Ὕστερα ἀπό ὅλα αὐτά πού εἴπαμε, ἀγαπητοί μου, τί λέτε; ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος εἶναι ἅγιος ἤ ὄχι; 

Ἐδῶ πρέπει νά κάνουμε μία ἐπισήμανση. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, σέ ἀντίθεση μέ τόν παπισμό δέν ἁγιοποιεῖ κανέναν. Σέ μᾶς ἡ ἁγιοποίηση καί ὡς ὅρος θά ἔπρεπε νά ξεχασθεῖ. Στούς ἁγίους Πατέρες δέν ὑπάρχει ἁγιοποίηση. Αὐτό τό κάνουν οἱ παπικοί καί αὐτό ἐγγίζει τά ὅρια τῆς βλασφημίας, σύμφωνα πάλι μέ τόν π. Γεώργιο Μεταλληνό. Στήν Ὀρθοδοξία ὑπάρχει ἀναγνώρισις τῆς ἁγιότητος. Ὁ Θεός μέ ἔκτακτες ἐπεμβάσεις, μέ ἅγια λείψανα πού εὐωδιάζουν, πού θαυματουργοῦν, μέ διάφορες θεοσημεῖες, ἀποδεικνύει τήν χάρη καί τήν ἁγιότητα κάποιου. Ἐμεῖς τιμοῦμε αὐτόν πού ὁ Θεός ἀνεγνώρισε ὡς ἅγιο καί διετήρησε. 

Στήν Κωνσταντινούπολη ἔλεγαν οἱ ντόπιοι κάτοικοι, ὅτι ἡ λάρνακα τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου βρύει ἰάματα. Γιά νά τό ἔλεγαν, κάτι ἤξεραν, κάτι γινόταν.

Ἀναφέρουμε τέλος μία κρίση τοῦ Κωνσταντίνου Παπρηγόπουλου: Καί ἄν ἀκόμη διέπραξε κάποια ἀνομήματα ὁ Κωνσταντῖνος, αὐτό δέν ὀφειλόταν στήν ἀγριότητα τῆς ψυχῆς του, ἀλλά γιατί ὁ ἴδιος ἔζησε  μέσα σέ καθιερωμένες ἀπό αἰῶνες ὀλέθριες ἕξεις καί παραδόσεις. Οἱ προκάτοχοι καί συνάρχοντές του δέν σεβάσθηκαν κανένα νόμο, οὔτε θεῖο οὔτε ἀνθρώπινο.  Εἶναι ἀπορίας ἄξιο ὅμως καί θαυμασμοῦ, ὅτι κατανικώντας μεγάλους πειρασμούς, κατόρθωσε νά κατανοήσει καί νά ὁμολογήσει τίς ἀρχές τοῦ Εὐαγγελίου.

 Ὅλοι αὐτοί πού κατηγοροῦν τόν Μέγα Κωνσταντῖνο λησμονοῦν ἕνα βασικό πράγμα. Ποιό; ὅτι ὑπάρχει μετάνοια. Ἕνα δάκρυ τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὅ,τι καί ἄν ἔχει διαπράξει, ἕνα δάκρυ μετανοίας στό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως συγχωρεῖ ὅλα τά ἁμαρτήματα. Ἄν δέν ὑπῆρχε μετάνοια, ὁ παράδεισος θά ἦταν ἄδειος. Ἄν δέν ὑπῆρχε μετάνοια, ἡ κόλαση θά ἦταν γεμάτη. Ἄν δέν ὑπῆρχε μετάνοια, δέν θά εἴχαμε ἁγίους. Ἄν δέν ὑπῆρχε μετάνοια, ὅλοι μας θά εἴμασταν χαμένοι.

 Γιά τόν παράδεισο δέν ὑπάρχει ἄλλος δρόμος, παρά μόνο ὁ δρόμος τῆς μετανοίας. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος δέν γεννήθηκε ἅγιος. Ἔγινε ἅγιος. Διέπραξε σφάλματα ὅπως ὅλοι μας, ἀλλά μετενόησε. Μακάρι καί σήμερα νά εἴχαμε ἄρχοντες, ὅπως τόν Μέγα Κωνσταντῖνο. Μακάρι καί οἱ σημερινοί ἄρχοντες νά ἔκαμναν κάποια λίγα ἀπό τά πολλά πού ἐκεῖνος ἔκανε.  Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος εἶναι Μέγας Ἅγιος καί ἰσαπόστολος, ὅπως ἀνεκήρυξε ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καί ὅλοι ἐμεῖς νά τόν τιμοῦμε ὡς ἅγιο, γιά νά ἔχουμε τίς εὐχές καί τίς πρεσβεῖες του. Ἀμήν.-